Η Βυζαντινή Μουσική είναι η μουσική της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Στο Βυζάντιο, ως λογική συνέχεια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, η μουσική είχε εξέχοντα ρόλο. Για την κοσμική (μη θρησκευτική) μουσική έχουμε ελάχιστες πληροφορίες. Αντίθετα μας έχουν διασωθεί σημαντικές πληροφορίες για την εκκλησιαστική μουσική, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που ο όρος βυζαντινή μουσική συχνά συνδέεται σήμερα -εσφαλμένα- μόνο με την εκκλησιαστική μουσική. H βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική προέρχεται από την αρχαία Ελληνική, Συριακή αλλά και Εβραϊκή θρησκευτική μουσική παράδοση.
Ο Πυθαγόρας αναφέρεται ως θεμελιωτής του μουσικού είδους που μετέπειτα εξελίχτηκε στη βυζαντινή μουσική. Αυτό ισχύει μέχρι ένα σημείο. Εκεί που οι Εβραίοι συνέβαλαν με την παράδοση και την πρακτική ο Πυθαγόρας συνέβαλε με τη θεωρία. Ήταν ο πρώτος που συνέδεσε τη μουσική με τα μαθηματικά και καινοτόμησε με τη μελέτη της ακουστικής. Ήταν επίσης ο πρώτος που δημιούργησε τους μουσικούς “ήχους” και απέδωσε τις αναλογίες τους με νότες. Αυτό δημιούργησε τις κλίμακες που είναι η βάση της Οκτωήχου του κέντρου δηλαδή της βυζαντινής μουσικής θεωρίας. Ονομάζεται Βυζαντινή, γιατί άνθισε στο Βυζάντιο και ιδιαίτερα στην Κωνσταντινούπολη. Από εκεί διαδόθηκε σ’ ολόκληρη τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Ονομάζεται και Εκκλησιαστική, γιατί αυτή τη μουσική χρησιμοποιεί η Ορθόδοξη Εκκλησία στη λατρεία της. Μ’ αυτό τον τρόπο ξεχωρίζει από την άλλη μουσική που αναπτύχθηκε στη Ευρώπη, δηλ. την Ευρωπαϊκή Μουσική. Η Βυζαντινή Μουσική έχει ξεχωριστό σύστημα γραφής, ανάγνωσης, απαγγελίας, μελωδίας και ορθογραφίας.
Η σχολή της Βυζαντινής Μουσικής του Ωδείου μας λειτουργεί από το 1993. Από το 2006 έφορος της σχολής είναι ο Πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας και Καθηγητής Βυζαντινής Μουσικής Λυκούργος Αγγελόπουλος. Στη σχολή μπορεί να προσέλθει οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται να μάθει Βυζαντινή Μουσική. Απαιτείται μόνο να έχει τα κατάλληλα φωνητικά προσόντα και αγάπη προς την Ορθόδοξη Εκκλησία και Λειτουργική. Πέραν των υποχρεωτικών μαθημάτων οι σπουδαστές ασχολούνται με την μελέτη και την έρευνα θεωρητικών συγγραμμάτων. Επίσης το Ωδείο Αναγέννηση συνεργάζεται με τον Βυζαντινό Μουσικό Σύλλογο “Όσιος Θεοφάνης ο Γραπτός”, διοργανώνοντας Ιεροψαλτικά Σεμινάρια και υποστηρίζοντας μέλη του συλλόγου για την απόκτηση Πτυχίων και Διπλωμάτων. Διάρκεια σπουδών: 4 έως 6 έτη Για ιδιαίτερα ταλαντούχους μαθητές ή για όσους έχουν κάνει ιδιαίτερα μαθήματα, τα έτη σπουδών μπορούν να ελαττωθούν κατόπιν κατατακτήριων εξετάσεων. Οι σπουδαστής πέραν του πρακτικού και ψαλτικού μέλους διδάσκεται και τα εξής θεωρητικά μαθήματα: – Θεωρία & Σολφέζ Ευρωπαϊκής Μουσικής – Θεωρία Βυζαντινής Μουσικής – Τυπικό – Λειτουργική – Υμνολογία – Μετρική – Ιστορία της Μουσικής Για τη απόκτηση του Διπλώματος είναι υποχρεωτική η εκπόνηση διπλωματικής εργασίας.
Εάν κάποιος σπουδαστής δεν επιθυμεί να προχωρήσει έως το Δίπλωμα Βυζαντινής Μουσικής, μπορεί να δώσει εξετάσεις για Πτυχίο Βυζαντινής Μουσικής ή για Πτυχίο Ιεροψάλτου. Έχουν εκπονηθεί οι εξής αξιόλογες θεωρητικές εργασίες. Α. Παρουσίαση του πλαγίου του δευτέρου ήχου, μέσα από θεωρητικά του 18ου αιώνος. B. Θεωρητική προσέγγιση του εναρμόνιου γένους. Γ. Θεωρητική προσέγγιση του τρίτου ήχου.